Hier op dit eiland (26) - Slotbeschouwing: Nieuw denken zal ons verder brengen: Kim Putters

30 juli 2021
Hier op dit eiland (26) - Slotbeschouwing: Nieuw denken zal ons verder brengen: Kim Putters
Archieffoto

DORDRECHT - 'Hier op dit eiland' door Bert den Boer, Aflevering 26: Slotbeschouwing Nieuw denken zal ons verder brengen

Kim Putters is directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Hij heeft de verhalen in dit boek gelezen. Wat valt hem op? Wat kan hij vanuit zijn achtergrond aangeven over wat een coronapandemie betekent voor een samenleving?

Alle persconferenties over corona worden vergezeld van doventolken. Het lijkt of dat ook nodig is als de geluidsverbinding met Kim Putters bij aanvang niet werkt. Schipperszoon Kim Putters woont op een steenworp afstand van zijn familie. Het lijkt of verbinding zoeken, contact maken, zowel privé als beroepsmatig voor hem belangrijk is. Zo voelt hij zich ook thuis bij het SCP. Zijn organisatie volgt, verklaart en verkent het sociaal en cultureel welzijn van inwoners in Nederland. ‘Gebaseerd op onderzoek laten wij horen wat leeft in de samenleving. Wij proberen met het SCP de stem van mensen in Den Haag op tafel te leggen. Op die manier maken wij verbinding tussen de problemen die mensen ervaren in de samenleving en de politiek.’ Hij is door de Volkskrant in 2019 en 2020 uitgeroepen tot invloedrijkste Nederlander. ‘Dat voelt persoonlijk soms ongemakkelijk. Ik doe gewoon mijn werk, maar het laat in ieder geval zien dat ons werk ertoe doet. Wij zijn een van de weinige organisaties die bij het kabinet aan tafel zitten. Gezondheidszorg en onderwijs zijn onderwerpen die mij van jongs af aan interesseren. Het zijn diensten waarvan je wil dat die er voor iedereen zijn, dat iedereen er een beroep op kan doen, maar dat het ook zo geregeld is dat je niet tegen problemen oploopt. Persoonlijk vind ik dat je in een welvarende samenleving fatsoen en beschaving kunt afzien aan hoe we omgaan met mensen die zichzelf niet kunnen redden. Ik kan er boos om worden als we met zoveel middelen en voorzieningen kwetsbare kinderen geen hulp kunnen bieden of mensen met een arbeidsbeperking niet aan het werk krijgen.’

Een uitspraak van de Deense filosoof Kierkegaard dient als leidraad van het gesprek: ‘Het leven kan slechts achterwaarts begrepen worden, maar het moet voorwaarts worden geleefd.’ Wat hem opvalt is dat ondanks de crisis en alle sociale en financiële beperkingen onze samenleving over veel veerkracht beschikt. ‘Mensen zoeken allerlei manieren om voor elkaar te zorgen, hun bedrijf overeind te houden, kinderen thuis onderwijs te geven. De verhalen in dit boek tonen enerzijds de creatieve kant van de samenleving, hoe mensen oplossingen zoeken; anderzijds tonen ze de kwetsbaarheid van mensen.’ Kim Putters maakt een onderscheid in oude en nieuwe kwetsbaarheden. Bekend was eenzaamheid, door deze crisis zijn er nieuwe kwetsbaren, zoals de ondernemers. Hij is geïnspireerd door een gesprek met een Engelse collega, die de regering Johnson adviseert over de aanpak van de coronacrisis. ‘Hij had het over nieuw denken. Zodra de samenleving en economie weer open kan, moet je weten wat je anders wilt doen. Als je daar de eerste zes maanden na de crisis geen oog voor hebt, loop je het risico dat het niet meer gaat gebeuren. Iedereen valt dan terug in het oude normaal. Vraagstukken die we voor corona al zagen, vragen dat we nadenken over hoe we de komende tien jaar in Nederland ons brood gaan verdienen: wat voor soort economie, bedrijvigheid, kan het ook duurzaam, welke opleidingen hebben we nodig. Dat soort onderwerpen vragen om een versnelling. We weten zeker dat we de komende jaren een aantal negatieve financiële en psychische gevolgen gaan merken, maar we weten niet zeker of we de goede dingen gaan doen en wat die mogelijk goede dingen zijn. Wat ik mooi vond tijdens het eerste deel van de crisis was de zorgzaamheid, de saamhorigheid. Dat zat in buurtinitiatieven, een boodschap doen voor buren, zingen op de parkeerplaats voor verpleeghuizen. We zijn in staat zorgzaam te zijn en goede dingen voor elkaar te doen. Ik hoop dat we dat meenemen. Van mij mag mensen een spiegel voorgehouden worden over het belang van vrijwilligerswerk en lidmaatschap van een vereniging. Ik ben hoopvol dat zodra er ruimte is, veel mensen weer actief worden als vrijwilliger.

Thuiswerken heeft een negatieve kant: je mist je collega’s, het gesprek op de gang. Het leert ons echter ook dat we verstandiger kunnen omgaan met onze tijd. We kunnen het onszelf gemakkelijker maken met een dagje thuiswerk. Deze crisis is geen logistiek vraagstuk, maar een cultureel vraagstuk. Als we verwachten dat mensen 24/7 klaarstaan, dan gaat het tegen ons werken. Wij moeten bewust met elkaar het gesprek aangaan over hoe wij met onze tijd om willen gaan. Dan biedt het ons kansen op allerlei gebied: economie, werk, onderwijs en ons sociale leven.’

Kim Putters heeft twee adviezen voor onze stad. ‘De crisis dwingt om keuzes te maken over hoe je economie, werk, onderwijs en het sociale leven van mensen met elkaar kunt verbinden. Dordrecht is een stad met een sterke maritieme inslag, waarbij het Mbo een belangrijke rol speelt. Het Mbo heeft tal van vertakkingen naar het sociale leven. Als je investeert in het Mbo moet je ook investeren in woningen voor die mbo-leerlingen. Die hechten waarde aan hun regio. Pak het woningvraagstuk aan en bouw voor deze mensen, die het cement van de samenleving vormen. Ga niet gelijk weer bouwen in het duurdere segment. En denk vanuit mensen: vraag aan mensen zelf wat zij het goede leven in Dordrecht vinden. Ik denk dat ze dan op dit soort zaken komen: wonen in de buurt waar je werkt, dat je kinderen een goede opleiding kunnen volgen, dat je naar de sportclub kunt.’

Deze periode heeft hem persoonlijk ook aan het denken gezet. ‘Voor mijn werk ben ik veel op pad en vond ik het normaal om gezien al die drukke werkzaamheden het met vier, vijf uur slaap te doen. Toen alles stilviel, maakte ik ineens nachten van tien, elf uur slaap. Mijn grootste ontdekking is dat je als mens wel je slaap nodig hebt. Daarnaast heeft de coronatijd bevestigd hoe belangrijk mijn familie en vrienden voor mij zijn. En ook mijn collega’s. Waar ik last van heb gehad is dat ik het contact met mijn medewerkers verloor. Er zijn collega’s die ik meer dan een jaar niet heb gezien. Het was ondoenlijk om met iedereen contact te houden.’

Overigens kun je als invloedrijke Nederlander niet alles beïnvloeden. Het lukte hem niet het kabinet te overtuigen de zwembaden open te houden. Zo mist hij zijn ochtendritueel: baantjes trekken in zwembad De Lockhorst in Sliedrecht. Hij had vanzelfsprekend alle begrip voor dat besluit.

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.