Afscheidsspeech burgemeester Jaap Paans
Leden van raad en college, lieve familie, vrienden, collega’s,
Wat een mooie, warme woorden en complimenten vallen mij ten deel.
Het is te veel en te mooi om op dit moment naar ieder van u persoonlijk te kunnen reageren.
Dank, dank, dank voor alle lof die mij is toegezwaaid.
Hoe begon het allemaal? Ik weet nog dat ik voor het eerst het profiel van de nieuwe burgemeester van Alblasserdam las. De gebruikte woorden kwamen bij mij binnen. Woorden als ‘leiderschap’, ‘inspirator’, ‘samenwerker’, ‘regionale speler’, ‘karaktervol’. En, ik citeer: “Iemand die uitstraalt dat het leuk is burgemeester van Alblasserdam te zijn”.
Dít was het ambt dat ik wilde uitoefenen! Met een profiel waarop ik pas. Voor dít dorp wilde ik gaan. Ons dorp!’
En zo heeft het mogen zijn Alblasserdam. Zevenenhalf jaar ben ik uw burgemeester geweest.
Leden van de gemeenteraad,
Iemand vroeg mij, wat voor mij hét symbool is van mijn burgemeesterschap.
Daar hoefde ik niet lang over na te denken. Dat is het Wapen van Alblasserdam. Een gemeentewapen geeft identiteit aan de gemeenschap. Straalt kracht en energie uit en is onderscheidend. Met een klimmende leeuw in geel als in goud en in de heraldische kleur ‘Keel’ als in Rood. Als teken van kracht, vooruitgang en nationale trots.
Het is dat Wapen dat mij - bungelend op mijn borst - de kracht, energie en identiteit gaf om mij in mijn ambt te onderscheiden. Met een glimlach.
Met iedere profielschets die u vaststelt ‘laadt’ u het ‘wapen’ van Alblasserdam met uw verwachtingen, wensen, en competenties ten aanzien van wat de nieuwe burgemeester geacht wordt te brengen.
Bij het omhangen van de ambtsketen gaf u mij in 2015 een woordenwolk met tientallen trefwoorden mee. De lading laat zich samenvatten tot: ‘burgervader’. Een Alblasserdammer onder de Alblasserdammers.
Dat heb ik geprobeerd te zijn. Het is aan anderen om te beoordelen of dat gelukt is.
Leden van de raad, beste aanwezigen,
Wat ik al wist, bleek ook in de praktijk. Een burgemeester is een ‘Jan zonder land’. Hij staat boven de partijen, heeft geen politieke achterban, geen ‘troepen’, nagenoeg geen machtsmiddelen en is aangewezen op zijn of haar persoonlijke kwaliteiten, gezag en verbindend vermogen, meer dan op hiërarchie en macht.
De burgemeester is niet de baas van de politie, noch van de brandweer. Hij draagt geen helm, heeft geen wapenstok, noch een holster. Een Sheriffster ontbreekt. Een burgemeester moet het hebben van de kracht van samenwerkingen. Die zijn er vele geweest, met elk van u. Daar wil ik u warm voor bedanken. Zonder u was mijn burgemeesterschap niet geweest wat het nu is. Onze verbinding, onze samenwerking was mijn belangrijkste ‘wapen’.
Tussen 1 juli 2015 en vandaag is er in Alblasserdam veel gebeurd, veel gerealiseerd en soms ook blijven liggen. Er is veel om als gemeenschap van ruim 20.000 lichtpuntjes trots op te zijn.
Signaleren van opgaven is en blijft nodig, dat is úw wapen, zeker als we als overheid niet leveren wat we wel zeggen te zullen leveren.
Ik kijk terug op een buitengewoon constructieve relatie met de raad. U heeft in mijn ambtstermijn in ruim meer dan 90% van de gevallen unaniem voor voorstellen gestemd.
Ook in dit opzicht bleken beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming, onderlinge communicatie en afstemming effectieve wapens te zijn om vraagstukken het hoofd te bieden.
Over niet unanieme besluiten werd soms kort, soms lang en een enkele keer bij herhaling vergaderd. In het samenwerkingsdualisme dat Alblasserdam kent, ligt de nadruk minder op debat, en meer op de inhoudelijke en kwalitatieve weging van de voorstellen in de commissiefase.
Terugkijkend stel ik een aantal dingen vast.
Ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen en gedragen. Meer dan ik vooraf vermoedde, blijkt mijn printplaat geprogrammeerd rond mijn persoonlijk verantwoordelijkheidsgevoel. Iedere sirene activeert mijn systeem, of hij nu van een ambulance, brandweerwagen of politiewagen is. Zeker in de afgelopen 18 maanden. Het bleef werkbaar dankzij de goede professionals om mij heen, dierbaren die mij spiegelden en wethouders die op eigen initiatief mee gingen draaien in het weekendpiket. Dank dat u mij ruimte bood korte periodes uit te mogen staan.
Mijn periode als uw burgemeester besloeg feitelijk drie delen:
De eerste helft van mijn eerste ambtstermijn was gericht op het ontmoeten van Alblasserdammers op plezierige momenten: jubilea, evenementen, festiviteiten, activiteiten en samenkomsten. In alle geledingen. Onder de mensen.
Tijdens de tweede helft van mijn eerste ambtstermijn kwamen er inhoudelijke uitdagingen op mijn pad. Zowel lokaal als regionaal. Het beeld van de eerste periode kantelde naar een ander perspectief. Van betekenis zijn in dossiers. Totdat de wereld even stil stond, op slot ging en niets meer vanzelfsprekend leek. Corona deed zijn intrede en de maatschappelijke context verhardde zich in rap tempo.
Het derde deel, de start van mijn nieuwe termijn, was gebaseerd op wederzijdse tevredenheid over de plek die ik mij als burgervader en Alblasserdammer onder de Alblasserdammers in dorp en regio had weten te verwerven. Een mooie basis voor een langer vervolg.
En toch……toen het eenmaal echt zo ver was, en de nieuwe periode zijn aanvang had genomen, werd ik me volop bewust van de veranderde context waarin dagelijks een beroep op mij werd gedaan. Om meer sheriff dan burgervader te zijn. Om kant te kiezen, te handelen en op te treden. Als handhaver, scheidsrechter of geschillenbeslechter. Als duizend dingen doekje voor Rijksbeleid dat niet altijd het mijne was. Aspecten van de functie die zwaarder gingen wegen. En die, zo constateerde ik, niet de voldoening gaven die ik nodig heb.
De inhoud van vraagstukken buiten het ambt trok me meer en vaker. Waardoor ik mij anders tot mijn ambt begon te verhouden. De woorden uit de woordenwolk van 2015 leken wat te verbleken.
En dan….
Dan komt mijn allerbelangrijkste besluit. De hoogstgeplaatste vertrekt als er sprake is van een relatie op de werkvloer. Vanaf dag 1 was dat het moreel kompas waarop ik koersvast naar vanavond heb toegewerkt.
Ik bedank uw raad, en in het bijzonder de fractievoorzitters voor het onverminderd vertrouwen dat u het afgelopen jaar in mij hebt gehad.
Ik dank de wethouders en de medewerkers in de organisatie voor alles waar we met elkaar aan gewerkt hebben. Samen zijn we Alblasserdam, dat is het sterkte wapen van allemaal.
Ik wens uw raad toe dat u als Alblasserdamse volksvertegenwoordiging de verbinding met kiezers en wegblijvers weet te versterken. Uw voornemens in dit opzicht zijn helder: u wilt in contact komen met andersdenkenden. U wilt uw schijnwerper ook richten op het andere geluid, de niet gehoorde stem. Aan u geef ik mee: blijf niet wachten tot men u vindt. Ga actief op zoek. Zelf!
Het onderlinge vertrouwen in de samenwerking legde de basis voor het leveren van uitzonderlijke prestaties door velen, in een periode die gekenmerkt is als zwarter dan zwart. Het legde ook de basis om bestuurlijk gezicht en burgervader te zijn op een manier die velen tot steun beoogde te zijn. Ik ben dankbaar dat ik dienstbaar heb kunnen zijn met een luisterend oor, een open hart en opgestroopte mouwen.
Zoals een sporter door training en ervaring piekt op het juiste moment zo waren de eerst en de tweede helft van mijn ambtstermijn dienstbaar om te kunnen pieken toen het er echt op aan kwam: op die 6e mei, in de extra tijd.
Als burgemeester sta je dus bijna altijd aan….24/7.
Als burgemeester vraag je veel van je directe omgeving. Van je dierbaren, je directe adviseurs en ondersteuners. Iets wat niet altijd plezierig is.
Lieve meiden,
Ik realiseer me wat mijn werk voor jullie heeft betekend.
Ik ben me ervan bewust dat jullie hiervoor offers hebben gebracht.
Dankjewel voor al jullie begrip op de momenten dat ik niet bij jullie thuis kon zijn. Dankjewel dat jullie veel samen hebben opgevangen.
Ik wil hier uitspreken hoe trots ik op jullie ben.
Leden van de raad, Alblasserdammers,
Er is gezegd wat gezegd moest worden. Mijn burgemeesterschap komt nu tot een einde. Een nieuw burgemeesterschap van Alblasserdam dient zich aan. Vanaf morgen ben ik ambteloos burger en inwoner van dit prachtige dorp. Het waarnemerschap is in vertrouwde handen. Ik laat los in het volste vertrouwen dat u doorgaat met goede keuzes voor Alblasserdam.
Voordat de hamer valt leg ik de ambtsketen af. U heeft het ‘Wapen’ geladen met een nieuw elan. Dat is wat Alblasserdam verdient.
Zoals er altijd een nieuwe dag komt, zo komt er ook een nieuwe burgemeester. Ik wens Alblasserdam een behouden vaart. Het ga u goed.
