Inspiratiebijeenkomst op 13 oktober rond kroonjaar psalmen met verbinding met Dordtse dichter Voet

01 oktober 2022 • 12:26 door de redactie
Inspiratiebijeenkomst op 13 oktober rond kroonjaar psalmen met verbinding met Dordtse dichter Voet

DORDRECHT - De psalm als religieuze liedvorm beleeft in de tweede helft van 2023 een Dordts jubileum. Dichter Johannes Eusebius Voet (1706 –1778) zorgde voor 82 van 150 berijmingen voor de toen nieuwe psalmbundel.

Daarom is er op donderdagavond 13 oktober een brede inspiratiebijeenkomst in de Augustijnenkerk aan de Voortstraat in hartje Dordrecht. Om acht uur begint de bijeenkomst.

Precies 250 jaar geleden op 19 juli 1773 werden die psalmen - ook met de Voet berijmingen - formeel vastgesteld door de Staten-Generaal. Het zingen van de 1773 psalmen ging in de jaren daarna in de kerken niet zonder slag of stoot.

Immers aan de psalmen van tweehonderd jaar daarvoor - van Petrus Daltheen (1531-1588)  - werd ook in delen van het land veel waarde gehecht. In de geschiedenisboeken wordt dat ook wel betiteld als psalmen-oproer.

Wikipedia

Op Wikipedia staat: ,,In de 20e eeuw zijn nieuwe berijmingen ontstaan, zoals de nieuwe berijming uit 1967. De berijming van 1773 wordt in de eenentwintigste eeuw hoofdzakelijk nog gebruikt in bevindelijk gereformeerde kerken".

In Dordrecht wordt het jubileum 1773-2023 ook een kroonjaar genoemd als aanknopingspunt voor een breed programma. Dat werd eerder in de stad gedaan, zoals rond vierhonderd jaar  Dordtse Synode 1618/1619. Toen werd in Dordrecht besloten tot een vertaling van de Bijbel in het toenmalige Nederlands. Dat werd de Statenbijbel.

In 2009 werd stilgestaan bij de vijfhonderdste geboortedag van kerkhervormer Calvijn in Dordrecht. Daarom is aandacht voor 250 jaar psalmen van 1773 een logisch vervolg met verschillende invalshoeken, zoals kerkelijke, historische, muzikaal en literair.

Augustijnenkerk

Gelet op de psalmen 1773-2023 is er op donderdagavond 13 oktober een brede psalmen inspiratiebijeenkomst vanaf acht uur in de Augustijnenkerk aan de Voorstraat.

Vanaf half acht gaat de kerk open en zal de organist van de Augustijnenkerk, Jeroen de Weerdt, al enige ,,Dordtse" berijmingen van de 1773 psalmen laten horen.

De Augustijnenkerk was voor 1572 de kerk van het toenmalige Augustijnenklooster. Onlangs werd in het kader van de geboorte van Nederland (1572 met als onderdeel de eerste vrije statenvergadering van 19 juli 1572) nog aandacht aan besteed. Onderwerp was toen ook aandacht voor de eerste protestantse kerkdiensten in de stad na 19 juli 1572 waarbij vooral de naam wordt genoemd van ds. Lippius.

Ds. Paul Wansink van de Grote kerk, tevens vice-voorzitter van het Platform Dordtse kerken, zal om acht uur de inspiratiebijeenkomst openen. Daarna zal de voorzitter van het Platform Dordtse kerken, Hans Berrevoets, als gespreksleider optreden.

Nelemans

Historisch onderzoeker Arie Nelemans onderbouwde het feit dat er echt sprake is van een Dordts historisch kroonjaar rond de psalmen. Hij zal als eerste na de opening en agenda-mededelingen een toelichting geven.

,De zogeheten 1773 berijming van de psalmen wordt nog steeds door duizenden mensen in zeker zes kerken in Dordrecht wekelijks gezongen", zo benadrukt de onderzoeker.

 In de Augustijnenkerk, de Pauluskerk, de Christelijke Gereformeerde kerk Dordrecht/Centrum, de Julianakerk, de oud gereformeerde gemeente aan de Markettenweg, de Gemeente Gemeente Nederland aan de Neptunuslaan en de vereniging Calvijn hebben een verbintenis met de psalmen van 1773.

Arie Nelemans heeft al verschillende (kerk) historische boeken op zijn naam staan. Hij zal aan het begin van de inspiratie bijeenkomst psalmen 1773-2023 toelichten vanuit het perspectief van de psalmen toen en de berijmingen van dichter Voet.  De in Dordrecht bekende psalm 43, van verzetsman Leendert Keesmaat, krijgt vanaf 2008 jaarlijks aandacht in Dordtse herdenkingen rond 4 mei. Gezien de historische band tussen Keesmaat en de Wilhelminakerk werd in 2008 in die kerk de basis gelegd voor aandacht voor psalm 43, die in 1941 nog werd gezongen volgens de berijmingen vanaf 1773.

Woordenboek archief

Zoals uit informatie in het Dordtse biografisch woordenboek blijkt (van het archief) was Voet een veelzijdige Dordtenaar. Zijn opleiding begon aan de Latijnse school (nu Johan de Witt gymnasium) die toen te vinden was op de hoek Nieuwstraat/Augustijnenkamp. Ook Johan en Cornelis de Witt zaten, pakweg 75 jaar eerder ook op die Latijnse school.

Hoewel Voet werd opgeleid tot geneesheer, kwam dat beroep danig op de achtergrond. Zijn leven werd beheerst door het schrijven van religieuze gedichten en nieuwe berijmingen van psalmen.


Johannes Eusebius Voet - Regionaal Archief Dordrecht
* Portret van dichter in het biografisch woordenboek van het Dordtse archief. Achtergronden in dat woordenboek over de brede betekenis van Voet


Liedvorm

De psalmen staan als religieuze liedvorm in een lange geschiedenis. Het Platform Dordtse Kerken en het Reformatie Instituut Dordrecht (RID) - die samen de inspiratiebijeenkomst ook dragen - willen daar ook de aandacht op vestigen. 

Het RID werd in 2008 opgericht op aangeven van de toenmalige burgemeester van Dordrecht, Ronald Bandell tijdens zijn bezoek aan de Julianakerk..

De Dordtse directeur/uitgever van het Nederlands Dagblad (ND), Rinder Sekeris, is voorzitter van het RID.  De kerkelijke historische betekenis van Dordrecht wordt volgend jaar al veertien jaar door het RID belicht.

Joodse traditie

De psalmen zijn in de Joodse traditie al drieduizend jaar oud. Loe Baan zal als coördinator van het Joodse koor, Al Naharot, zijn medewerking geven aan de inspiratie op 13 oktober. Zijn koor wil in 2023 op een eigen manier inhaken op het Dordtse psalmen-jubileum. Onlangs werd het tweede lustrum herdacht en gevierd.

Boudewijn Zwart zal als stadsbeiaardier in de tweede helft van 2023 ook psalmen over de stad laten klinken. Dat deed hij met andere muziekvormen ook in de coronatijd vanuit de toren van de Grote kerk. Daarvoor bestond grote belangstelling omdat zowel het clublied van de BVO Dordrecht werd gespeeld als psalmen met passende inhoud.

Bevelander

Wim Bevelander, die al veertig jaar als musicus optreedt, zal ook zijn interesse voor de psalmen onder woorden brengen. Hij is een veelzijdig uitvoerend kunstenaar, die ook graag de inhoud onder woorden brengt van bijvoorbeeld een psalm die hem raakt.

Stadsorganist Cor Ardesch en Catrien Posthumus Meyjes van Cantorij Sura Canta  haken vanuit de Grote kerk in op het jubileum. Ds. Paul Wansink zal op 13 oktober alvast een tipje van de sluier oplichten. voor waaraan wordt gedacht in de tweede helft van 2023. Het middaggebed in de zomer op woensdagen in de Grote kerk heeft een psalm al als vast onderdeel van de liturgie.


* Ds. Paul Wansink (Grote kerk Dordrecht): Hij opent 13 oktober de inspiratiebijeenkomst in de Augustijnenkerk en geeft toelichting op hoe zijn kerk in 2023 zal meedoen aan psalmen 1773-2023.


Present

Ad Kasius van boekhandel Present geeft 13 oktober informatie over hoe vanuit het land wordt ingehaakt op psalmen 1773-2023. Arie Nelemans en Kasius zijn betrokken bij het initiatief om een thema-avond te organiseren rondom de Psalmberijming van 1773 na de zomer van 2023 in de Augustijnenkerk. Ook het RID denkt na over activiteiten, waarbij de historie ook een plek krijgt.

Voorzitter Hans Berrevoets van het Platform Dordtse kerken vindt aandacht voor de psalmen en de link met de Dordtse geschiedenis geheel van deze tijd. ,,De bron ligt in het Joodse geloof, maar het is veelzeggend dat de psalmen wereldwijd in veel talen klinken. De psalmen, in welke vorm of welke vertaling of berijming dan ook zijn in alle tijden. Daarom kan je duidelijk maken dat psalmen van invloed zijn geweest op het kerkelijk leven en de ontwikkeling van onze cultuur de eeuwen door." Daarom wordt het jubileum van 82 berijmingen in psalmen 1773-2023 ook als een mooi vertrekpunt gezien om de psalmen in de tweede helft van 2023 breed onder de aandacht te brengen.

Gerelateerde straten:
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.