Indringende expositie in hal Stadskantoor over vernietiging van Joodse Dordtenaren

02 oktober 2021 door de redactie
Indringende expositie in hal Stadskantoor over vernietiging van Joodse Dordtenaren
Een overzicht van de indrukwekkende expositie in de hal van het Stadskantoor

DORDRECHT - De expositie Dordrecht - Sobidor in de hal van het Stadskantoor geeft op een indringende wijze weer hoe de Duitse bezetters in de jaren 1940-1945  de stad Jodenvrij poogden te maken. Ze kregen hulp van Dordtenaren, die ook wilden verrijken.

Honderden Joodse Dordtenaren werden omgebracht. Hun namen zijn te vinden op een monument in de hal van het Stadhuis. 

Wegvoeren
De voor de oorlog bloeiende en zichtbare Joodse gemeenschap leeft zo nog in namen voort.

De rode lijn in de nieuwe expositie is het wegvoeren uit de stad van  44 Dordtse joden die in het Oost-Poolse vernietigingskamp zijn omgebracht. Burgemeester Wouter Kolff zei vrijdagmiddag in de hal, dat de verhalen verteld moeten blijven worden. ''Omdat we niet vergeten".

Hij bracht ook zijn gevoel onder woorden bij de tentoonstelling. ''Het is een expositie die je grijpt. Dit noopt tot bezinning." Hij wees erop dat er ook gewone stadsgenoten hebben meegewerkt aan het Jodenvrij maken van de stad. ''Ook politiemensen hebben meegewerkt."

Op twitter blikte de burgemeester nog terug: ''Zojuist opende ik de zeer indrukwekkende tentoonstelling in het stadskantoor over vernietigingskamp Sobibor en de 44 vermoorde Joodse Dordtenaren die er om het leven zijn gebracht vanwege de stelselmatige uitroeiing. Ik hoop dat vele stadsgenoten komen kijken en even stil worden.''

Politieke politie
Op de expositie werd dat ook in beeld gebracht met foto's  van twee veroordeelden leden van de Dordtse politieke politie: Harry Everts en Arie den Breejen.

Ze hielden kantoor aan de Singel en werden Jodenjagers genoemd. Banketbakker Jacob Lawende, die aan de Blekersdijk 21 een winkel had, verrijkte zich.

Hij nam zeven panden van Joodse Dordtenaren over.  De expositie brengt ook dat onder de aandacht met een foto van zijn winkel en van de bakker.

Andere NSB'ers eigenden zich ook zeven panden toe. De stad Dordrecht staat momenteel met 27 stippen op een kaart met vermeldingen van Joods vastgoed uit de tweede wereldoorlog, dat werd onteigend en doorverkocht. Na de oorlog stonden de oorspronkelijke eigenaren of hun erven in de kou, als zij nog terugkeerden in hun woonplaats.

Joodse wijze
Ary Boogerman, voorzitter van de stichting Stolpersteine, wees er bij zijn welkomstwoord op, dat de tentoonstelling op de Joodse wijze was ingericht: Van rechts naar links.

Twee maanden kunnen mensen zo de geschiedenis van toen  anno nu herbeleven, ervaren en voelen. 

''We willen met de expositie een verbinding maken tussen Dordrecht en Sobibor. Dat was een vernietigingskamp." Op de vloer was met linten aangegeven hoe groot een treinwagon was, waarin Dordtenaren werden weggevoerd op elkaar gepropt de dood tegemoet.

Op de tentoonstelling wordt aangegeven op een plattegrond welke gebieden door Joden in de stad in 1941 al niet meer mochten worden bezocht.

Arpad Weisz
Een foto van het eerste elftal van DFC met de beroemde  Joodse trainer Arpad Weisz ontbreekt ook niet in de hal van het Stadskantoor.

Onlangs besloot de  gemeente dat er in het Weizigtpark een Arpad Weisz pad gaat komen nabij de plek waar tot 1948 DFC voetbalde.

Actueel
Burgemeester Kolff vindt dat het verhaal nog steeds actueel is. ''We moeten de Joodse gemeenschap levend houden. Het is lang geleden, maar toch ook nog zo dichtbij. Stadsgenoten die zijn weggevoerd, mogen we nooit vergeten."

Harry Everts
Dr. Frank van Riet die  wetenschappelijk onderzoek naar de Gemeentepolitie Dordrecht tijdens 1940-1945, was ook bij de opening. 

Hij heeft ook al archieven bloot gelegd over politieke Politie, een afdeling van de Gemeentepolitie die opdrachten uitvoerde  voor betrokken Duitse organisaties, zoals de SD.

Hij vond het terecht dat de Jodenjagers Harry Evers en Arie Den Breejen zichtbaar zijn gemaakt in de hal van het Stadskantoor. Zij werden na de oorlog veroordeeld tot zware gevangenisstraffen. 

''Dit facet van de Jodenjacht moet ook in beeld komen. Na de oorlog gaf vooral de veroordeling van Harry Everts in de stad en onder de verzetsmensen veel gedoe. Uiteindelijk kreeg hij zijn straf."

Al eerder werd door  Ad van Liempt, die donderdagavond 7 oktober in de Wilhelminakerk een lezing geeft, en van Sytze van der Zee geschreven over de dubieuze dubbelrol van Harry Evers, die in het verzet Herman werd genoemd.  De website Stolpersteine schrijft nog over hoe historicus, programmamaker en journalist dr. Ad van Liempt Harry Evers typeert:: ''een van de ergste jodenjagers van Nederland en hij was lid van de politieke politie van de Dordtse gemeentepolitie."

Tot op de dag van vandaag komt dit in discussies nog terug. De expositie in het Stadskantoor is wat dat betreft baanbrekend door de twee leden van de politieke politie met naam en foto zichtbaar te maken.

Foto's: Wim van de Pol

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.