Cor Ardesch brengt Bach en zijn voorlopers tot leven in Dordrecht

24 juni 2012

DORDRECHT - De Grote Kerk in Dordrecht blijkt, dankzij meer aandacht voor Bach en veel muzikale mogelijkheden, aantrekkelijk te zijn voor mensen uit binnen- en buitenland. Een bericht van de Grote Kerk:

De Dordtse Stadsorganist Cor Ardesch heeft werken opgenomen van belangrijke inspirators van J.S. Bach: Buxtehude, Reincken en Bach’s directe leermeester Böhm. Ardesch is halverwege zijn Bachproject: het opnemen van alle orgelwerken van Bach (19 cd’s) op het speciaal voor de Grote Kerk van Dordrecht gebouwde Silbermann barokorgel. Naast het Bachproject, dat zo’n zes jaar zal duren, vatte hij het plan op om een aantal cd’s op te nemen met muziek van vóór Bach. De cd Inventio is de eerste hiervan en werd donderdag 21 juni in de Grote Kerk om 19.30 uur door Ardesch gepresenteerd.

Ardesch: “De grote J.S. Bach is bij het componeren beïnvloed door zijn voorgangers. Zo ondernam Bach een voetreis van 300 kilometer om te luisteren naar de improvisatiekunst van Buxtehude. Van Reincken schreef Bach diens koraalfantasie ‘An Wasserflüssen Babylon’ over, een werk van ruim 20 minuten. Het kan niets anders dan betekenen dat Bach zich verdiepte in het werk van zijn voorgangers. Muziek kan je zien als taal. We begrijpen de taal uit het verleden nog beter wanneer we kijken naar de tijd waarin die taal is geschreven.”

Hij vervolgt: “De retorica is een werkplan bij het componeren. Het bevat richtlijnen voor de creatieve arbeid van een componist. De eerste fase van die werkwijze wordt aangeduid met de term Inventio, Latijn voor ontdekking. Het geeft aan hoe thema’s kunnen worden gevonden en bedacht, hoe materiaal kan worden verzameld en hoe de fantasie een handje geholpen kan worden. Met het bestuderen en beluisteren van Bach’s Inventio, de werken van zijn voorgangers, begrijpen we Bach nog beter. Bovendien blijkt ook deze muziek wonderschoon te klinken op het Dordtse Bachorgel.”

Het Bachorgel is uniek in Nederland omdat het gebouwd is voor een grote kerk met een stenen gewelf. Ardesch: “Een kerk van het formaat als de Grote Kerk, gebouwd op drassige grond, kan feitelijk helemaal geen stenen gewelf dragen. De Dordtse kerk is door de zwaarte van het gewelf scheef gezakt en daarom zijn er trekstangen in de kerk aangebracht om de zuilen zoveel mogelijk op hun plek te houden. De combinatie van de grootte van de ruimte en het gewelf zorgt ervoor dat de kerk een prachtige wegebbende akoestiek heeft met een naklank van 10 seconden! Andere grote kerken in Nederland zoals de Bavo in Haarlem hebben een houten gewelf en dat zorgt voor een heel andere akoestiek. De Dordtse kerk is door die nagalm lastig voor zangers omdat de toon in 10 seconden naar beneden afbuigt en je dus heel hoog moet intoneren en heel goed moet articuleren.”

“Het Bachorgel in onze kerk is gebouwd op de wijze zoals dat in Bach’s tijd in Saxen gedaan werd. Het is een instrument, gebouwd naar de Midden Duitse orgelmaker Silbermann en heel geschikt om bij te zingen want het heeft veel breedte en diepte, meer dan de andere barokorgels in Nederland. Dat zijn veelal Noord Duitse Schnitgerorgels die feitelijk niet gemaakt zijn om bij te zingen. Het Bachorgel is als veel barokorgels een halve toon lager gestemd dan normaal. De werken van Bach, van zijn voorgangers en tijdgenoten klinken veel beter op een barokorgel; te hoog klinkende instrumenten geven een mate van onrust. Door de naklank van onze kerk moet ik het werk nog eens extra rustig spelen. Het is daarom heel bijzonder dat alle orgelwerken van Bach dadelijk op één orgel uitgevoerd op cd staan,” vertelt Ardesch blij.

De Stichting Bachorgel heeft zich jarenlang ingezet om een tweede orgel in de Grote Kerk van Dordrecht te realiseren. Speciaal voor muziek uit de barok en oude muziek omdat het grote Kam orgel bij uitstek geschikt is voor muziek uit de romantiek. De schoonheid van de Dordtse Dom en de unieke akoestiek verdienen het om ook andere dan romantische muziek uit te voeren. Alleen was daar niet een goed instrument voor aanwezig. Dat het de Stichting Bachorgel is gelukt om een tweede orgel te realiseren is uniek te noemen in Nederland. Nergens staat er in één kerkruimte een orgel, speciaal voor de barok en een orgel, speciaal voor de romantiek.

Daardoor is de aantrekkingskracht van de Grote Kerk na 2007 enorm toegenomen. Niet alleen voor organisten uit binnen- en buitenland, maar ook voor gezelschappen als de Nederlandse Bachvereniging en Capella Amsterdam. Dat de komst van het Bachorgel niet onopgemerkt is gebleven blijkt uit het feit dat juist om dit orgel heen in september het tweede Bachfestival wordt georganiseerd. Beter gezegd: het orgel vormt de kern van dit grote evenement. De stadsorganist Cor Ardesch vervult in dit festival een prominente rol. Het verschijnen van de cd Inventio is tevens een opmaat voor het Bachfestival 2012, waar bovenstaande materie uitvoerig wordt onderwezen tijdens de masterclass van de Internationale Orgelacademie.

Programma
1
Praeludium e   
J.N. Bruhns(1665-1697)
2
Nun komm der Heiden Heiland
J.N. Bruhns
3
Toccata d  BuxWV 155  
D. Buxtehude(1637-1707)
4
Wie schön leuchtet der Morgenstern 
D. Buxtehude
5
Fuga g 
J.A. Reincken(1643-1722)
6
An Wasserflüssen Babylon
J.A. Reincken
7-10
Herr Jesu Christ, dich zu uns wend
G. Böhm(1661-1733)
11-13
Praeludium, Fuga en Postludium g
G. Böhm
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.