Dans om de macht is begonnen
De verkiezingskoorts is weer gezakt, de hoofden van de politieke leiders worden van de lantaarnpalen gehaald, de kijkcijfers van de talkshows en de YouTube-kanalen zullen drastisch dalen… De VVD en D66 kunnen de vlag uithangen, de overige partijen hun vlag strijken… Kortom, het is tijd voor een terugblik op de campagne en naar de uitslag van de verkiezingen.
Kopstukken: gevaarlijk voor verkeer
Als je als campagne-watcher door onze gemeente ging, viel op dat de verkeersveiligheid bij verschillende knooppunten aanzienlijk verslechterde door de posters van politieke kopstukken. De posters/borden waren relatief klein, zodat je heel goed moest kijken welk “Kopstuk” te bewonderen was. Vooral de posters met SGP-kop(stukk)en vond ik op gevaarlijke knooppunten (rotondes, kruispunten) hangen. Opvallend vond ik het grote aantal SGP-posters, alsof we in een SGP-gemeente wonen…. Dat is natuurlijk niet zo: slechts vier van de 21 raadsleden zijn volbloed SGP. Wat ook opviel: er waren twee kandidaten op de posters: de landelijke lijsttrekker én de lokale lijsttrekker, ook lid van het huidige college. Veel lichtmasten veranderden in “Flachemasten”, waarbij de Flach meestal niet in top hing: hij stond zelfs op de grond… Dat gold overigens ook voor andere lijsttrekkers. Gelet op bovenstaande situatie las ik nog eens in het document dat over het reclamebeleid gaat (dd. 31 juli 2017). Daar staat:
- Plaatsen van verkiezingsborden is niet toegestaan op de Achterambachtseweg en de Hendrik Ydenweg (buiten de bebouwde kom), de Langeweg en het recreatiegebied Sandelingen-Ambacht. Daarnaast is het Baxpark geen geschikte locatie om verkiezingsposters op te hangen.
- Plaatsen van borden is niet toegestaan op plaatsen waar die de veiligheid voor het verkeer hinderen, waaronder:
∘ hoeken van straten
∘ bij/op kruisingen en rotondes
∘ nabij voetgangersoversteekplaatsen
∘ nabij in- en uitritten van woningen en bedrijven, etc.
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2017-132605.html
Als ik dat lees, denk ik: wie controleert nu het college en wie controleert de gemeenteraad op de door hun zelf vastgestelde regels?
Steun aan SGP
De landelijke SGP-lijsttrekker was op de poster duidelijk zichtbaar tegen een wat donkere achtergrond. De lokale lijsttrekker trok meer aandacht naar zich toe door zijn vage uitstraling én vooral door de achtergrond op de poster: het plein op het Binnenhof met de Ridderzaal. Dat straalt, volgens Ambachters die ik sprak, een zekere gretigheid en ambitie uit van de lokale lijsttrekker. Een aardige poster van de SGP vond ik bij de afslag naar de A16/toegangsweg van de A16 naar Ambacht: De poster van de lokale SGP-lijsttrekker en nummer vier werd (letterlijk) ondersteund door een school waar veel SGP’ers weinig mee op hebben: een dansschool. Deze school heeft een mooie slogan: met Peter gaat het beter…. En met André? Helaas: hij werd geen Kamerlid, zoals ik in mijn vorige column al verwachtte. Bij het gemeentebestuur is ongetwijfeld over deze bordenopstelling diep nagedacht: de SGP maakt in de politiek ook wel eens een uitstapje of een (innig) dansje met Gemeentebelangen en ChristenUnie (lokaal) of met Forum of D66 (landelijk).
Eén stem
In zijn jongste toespraak op de gemeentelijke Facebookpagina deed de burgemeester nog een positieve duit in het zakje: dat zijn SGP-wethouder mogelijk in de Kamer zou komen vond hij “leuk om te melden”. Als voorzitter van het college spreekt hij volgens de Gemeentewet naar buiten toe met één mond. Volgens deze Gemeentewet heeft de burgemeester immers de zorgplicht voor de eenheid van het collegebeleid (art. 53a, eerste lid). Daarom de vraag: hoe moesten kijkers deze uitspraak duiden? Was hij én het college blij met het mogelijke vertrek van de SGP-wethouder? Of deed hij namens het college een oproep aan de Ambachters om op SGP’er nr. 4 te stemmen? Dat is jammer, want in zijn partij, het CDA, zit “by far” de beste parlementariër in de klassieke zin, de echte dualist Pieter Omtzigt! En dit klassieke Kamerlid zal ongetwijfeld heel veel (Ambachtse?) voorkeurstemmen hebben gekregen. Hij noemde helaas zijn collegelid en partijgenoot Steven van Die niet. Hij stond ook op de kandidatenlijst. Gelijke monniken, gelijke kappen, nietwaar?
Kleine Kaag
De lokale SGP gaf dus “by far” het meeste geld uit voor hun campagne (wat wil je: de lokale lijsttrekker is ook de campagneleider). De VVD (met als bonus premier Rutte met bekertje koffie en dat hij overigens wel eens een keer liet vallen) deed het ook goed, D66 ook (met de wat bleke Kaag op de kleine posters, geen nood: liever Kaag dan Klaag) en JA21 (jazeker met grotere posters van Eerdmans) trok zeker de aandacht. In ons calvinistisch dorp lieten het CDA en de ChristenUnie afweten: van het CDA zag ik geen posters van Hoekstra (vanwege zijn scheve schaats in Heerenveen en zijn uitspraak over een kortere WW?) Ik zag ook geen poster van Omtzigt, van Gert-Jan Segers een enkele poster, die paar dagen voor de verkiezingen waren “gepost”… Dit komt wellicht door het gebrek aan interesse en/of financiën van de lokale afdelingen. Ook van de PvdA, GroenLinks, PVV, Forum voor Democratie en Code Oranje zag ik weinig tot geen posters…. Ik ben overigens heel benieuwd op wie de stemmers op de lokale partijen in Ambacht hebben gestemd en of ze “überhaupt” naar de stembus zijn gegaan.
Verkiezingsuitslag
Bron: SCD, gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
Meer liberaal, minder christelijk
Wat opvalt in ons dorp is dat:
- De definitieve opkomst in de gemeente (83,41%) circa 2% lager is dan de vorige verkiezingen, maar 4% hoger dan de landelijke opkomst (79,34%).
- De christelijke partijen (CDA, ChristenUnie en SGP) slechts 27,7% van de stemmen kregen, terwijl dat in 2017 circa 32% was.
- De SGP 41 minder stemmen heeft gekregen dan de vorige keer in 2017. De SGP scoorde slechts 12,49%, wat 0,5% lager is dan de vorige keer. Dat is opvallend, omdat de SGP de wethouder André Flach had ingezet als bonus/joker en landelijk campagneleider. Je zou zeggen dat zo’n lokaal boegbeeld met rugnummer 4 in Ambacht juist extra stemmen van niet-SGP’ers zou trekken. Maar dat is niet het geval, hoewel veel posters van de wethouder op de lichtmasten te zien waren. Het zou interessant zijn om daar eens een onderzoek naar te doen.
- De ChristenUnie 100 stemmen (of 0,5%) heeft gewonnen, terwijl ze lokaal geen joker hadden (ingezet). De CU scoorde 6,66%. Ik noem SGP en ChristenUnie, omdat ze in de gemeenteraad samen met één kieslijst en fractie uitkomen. Daarom ben ik benieuwd wat deze verschuiving betekent voor de komende raadsverkiezingen: Volgt de lokale ChristenUnie weer de SGP gedwee op één lijst met de hoogst geplaatste CU’er op de derde plaats van de gecombineerde kieslijst, zoals jaren het geval is geweest? De vele voorkeurstemmen die de afgelopen raadsverkiezingen door CU-kiezers op CU-kandidaten moeten de leden en bestuur de ogen doen openen dat het tijd is om zelfstandig uit te komen met een lijst en dan samenwerking te zoeken met SGP en CDA. Kiezers en leden/bestuur verschillen hier duidelijk van koers.
- Als de winst van de VVD tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 doorzet, is de VVD (in theorie) een goede kandidaat als collegepartij. Dat geldt natuurlijk ook voor de grote winnaar D66. VVD en D66 zijn samen goed voor 35,5% van de stemmen. Komt oud-wethouder Doodkorte van de VVD volgend jaar dan toch weer terug?
- Het conservatief-populistische blok (PVV, FvD en JA21) is in de gemeente goed voor circa 19-20%, een vijfde van de stemmers dus. Oftewel: 4 gemeenteraadszetels (AUB en Realistisch Ambacht?).
Wat hebben de verkiezingen voor Ambacht opgeleverd? Eenzelfde beeld als in overig Nederland: een meer liberaal/libertair-populistisch gehalte en een afkalving van de linkse beweging en van de christelijke partijen.
Duurzaamheid?
“Ik had even het gevoel dat ik aan het stuur van Nederland zat, toen ik stemde”, zei dochter Mathilde onlangs. “Maar ja, hoeveel bomen zijn er wel niet gekapt om dergelijke lange stemvellen te drukken. Over duurzaamheid gesproken…” Tsja… ik hoop dat het motorblok Kaag en Rutte deze wijze woorden ook ter harte zullen nemen…
