Een wijze raad houdt geen referendum

03 juli 2002 door Willem Schneider

Stel je voor dat je het niet eens bent met de hoogte van de Onroerend Zaakbelasting (OZB). Dat zal de komende jaren nog al eens voorkomen. Hoewel, in 2005 zou het volgens het nieuwe regeerakkoord gedaan zijn met de OZB. De vraag is natuurlijk of het kabinet van CDA, LPF en VVD dan nog bestaat. Enfin, stel dat je vindt dat je teveel betaalt aan OZB. Wat doe je dan? Boos worden is het eerste. Vervolgens zoek je naar wegen om minder te kunnen betalen. Als je enigszins op de hoogte bent van het reilen en zeilen in de gemeentepolitiek, weet je dat de hoogte van de OZB is vastgelegd in de Verordening op de Heffing en de Invordering van Onroerende Zakenbelasting.

Tegen de hoogte van de OZB kun je in een bezwaarschrift bezwaar aantekenen. Een mogelijkheid die reeds vele jaren bekend is. Sinds kort lijkt er op, dat er ook andere routes zijn gecreëerd. Het parlement heeft in zijn wijsheid namelijk een wet aangenomen die mogelijkheid geeft om referenda te houden over bepaalde verordeningen en besluiten van de gemeenteraad. Een volksraadpleging, die de plaatselijke bevolking het idee geeft dat zij mee kan beslissen en regeren. Maar in werkelijkheid ligt dat niet zo zwart-wit. Er zijn namelijk aantal onderwerpen waarover nooit een gemeentelijk referendum zal worden gehouden. Dat verbod geldt bijvoorbeeld voor bestemmingsplannen. Helaas, voor de boze Ambachter in het bovengenoemde geval, vallen ook gemeentelijke belastingen (dus ook OZB!) en leges onder de uitzonderingen. Daar kan dus geen referendum over worden georganiseerd.

Onder welke voorwaarden kan is een volksraadpleging denkbaar? Wel, het college beslist over welke verordening "referendabel" is. Is dit het geval, dan kan iedere kiesgerechtigde een zogenaamd inleidend verzoek doen. Hiervoor zijn in ons dorp 125 handtekeningen van kiesgerechtigden nodig. Een inleidend verzoek moet binnen 3 weken na bekendmaking van de verordening worden ingediend.

Daarna is er het "definitieve" verzoek, waarvoor in onze gemeente 1250 kiesgerechtigden een ondersteuningsverklaring voor het referendum moeten hebben. En ook hier is er weer een termijn: het definitieve verzoek moet binnen zes weken na het inleidende verzoek worden gedaan.

De derde fase is het referendum zelf. Als aan de voorwaarden is voldaan, moet de gemeente binnen vier maanden een referendum organiseren.
De uitkomst van het referendum is geldig, als minstens 30% van alle kiesgerechtigden zich voor of tegen de verordening heeft uitgesproken. Wijzen deze kiesgerechtigden de verordening af, is de gemeenteraad verplicht zich te beraden of de verordening wordt ingetrokken of alsnog in werking treedt. En nu komt het: de uitslag is niet bindend voor de raad. De raad kan de uitslag dus naast zich neerleggen!

Het lijkt me dat je ontzettend teleurgesteld bent, als je initiatiefnemer bent van het houden van een referendum, er veel tijd ingestoken hebt en uiteindelijk hoort dat de raad de uitslag naast zich neerlegt. Ook de bureaucratische opzet van het referendum zullen velen er van weerhouden om een referendum te organiseren.
Met deze vorm van pseudo-democratie wordt de (Ambachtse) burgers het gevoel gegeven dat zij inderdaad een soort medebeslissingsrecht bij over raadsbesluiten of verordeningen hebben. Er ontstaat dan een "rise of the expectation", een stijgend verwachtingsniveau. Dat is natuurlijk niet zo. Het resultaat is dan dat burgers teleurgesteld zouden afkeren van de plaatselijke politiek

Tenslotte: als je een kosten-baten analyse maakt, levert een referendum maar weinig op. Het kost de gemeente extra veel. Bovendien krijgen mensen het idee dat ze de besluiten van de raad kunnen blokkeren, terwijl dat niet het geval is. Dit correctieve referendum volgens Paars een opstap naar de invoering van het bindend referendum, dat in 2005 zou worden ingevoerd. Ook hier is het maar de vraag of dit voornemen wordt gerealiseerd. Volgens het nieuwe regeerakkoord zou het bindend referendum van de baan zijn. Dus waarom nog al deze moeite?


Vind U het referendum nou wel zo democratisch? Laat het me weten.

Willem Schneider, raadslid

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.